Angafoota Oduu
Waxabajjii bara 2017 irraa eegalee Paaspoortii fudhachuuf odeeffannoon Faayidaa barbaachisaadha
Apr 26, 2025 89
አEbla18/2017 (TOI)-Waxabajjii 1 bara 2017 irraa eegalee namoonni Paaspoortii eeggachaa jiran paaspoortii fudhachuuf wayita dhufan odeeffannoo Faayidaa qabatanii dhihaachuu akka qaban ibsame. Tajaajila Paaspoortii argachuuf Faayidaan ulaagaa haalduree akka ta’u waliigalteen har’a magaalaa Arbaa Mincitti mallatteeffameera. Waliigalteen tatajila immigireeshinii fi lammummaa fi sagantaa waraqaa eenyummaa dijitaalaa jidduutti mallatteeffame Waxabajii 1 bara 2017 irraa eegalee waraqaa eenyummaa faayidaa sanadoota ijoo paaspoortiif barbaachisan keessa galchuun tajaajila kennuuf akka dandeessisu ibsameera. Daarektarri olaantuu tajaajila immigireeshinii fi lammummaa adde Salaamaawiit Daawit ibsa miidiyaaleef kennaniin, dhaabbatichi riifoormii eegale itti fufuun Waxabajii 1 bara 2017 irraa eegalee Waraqaa eenyummaa Faayidaa tajaajila paaspoortiif haalduree gochuuf qophiin xumuramuu ibsaniiru. Daarektarri olaanaa sagantaa waraqaa eenyummaa dijitaalaa Yoodaahee Ar’ayasillaasee gamasaaniin, waliigaltichi eenyummaa waliin dhahuun carraaqqii sanadoota garagaraa argachuuf taasifamu kan ittisudha jedhan. Lammiileen gaaffii tajaajila paaspoortii dhiheessanii paaspoortii fudhachuu wayita dhufan waraqaa eenyummaa Faayidaa kan maxxanfame ykn bilbilasaaniin qabatanii dhufuun tajaajila argachuu akka danda’an hubachiisaniiru. Tajaajilamtoonni lakkoofa faayidaa addaa qabachuun, Koodii QR waraqaarratti maxxansuun, dijitaal koppii karaa appilikeeshinii “Faayidaa ID” qabatanii ykn filannoo biraa kan QR ia sirrii qabatetti fayyadamanii qabatanii dhufuun tajaajila argachuu nidanda’u jedhameera. Tajaajiloota waraqaa eenyummaa dijitaalaa Faayidaan walqabsiisuun odeeffannoon bifa tokkoo fi kan walsime sadarkaa biyyaalessaatti akka jiraatu gochuun qooda olaanaa akka bahu himameera.
Hambaaleen qabeyyeensaanii eegamee sadarkaasaanii eegguun haaromfamanii tajaajilaaf banamaa jiru-Kantiibaa Adaanech Abeebee
Apr 26, 2025 35
Ebla 18/2017 (TOI)- Hambaaleen magaalaa Finfinnee qabeyyeensaanii eegamee sadarkaasaanii eegguun haaromfamanii tajaajilaaf banamaa jiraachuu Kantiibaaan magaalaa Finfinnee Adaanech Abeebee Kantiibaa Adaanech Abeebee jiddugaleessa aadaa fi barnootaa Xaayituu eebbisanii bananiiru. Jiddugalichi mana jireenyaa Bitwaddad Hayilagoorgis Waldamikaa’el fi mana qopheessaa Finfinnee kan jalqabaa akka ture himameera. Kantiibaa adaanecha wayita kana. Hambaalee seenaa magaalattii haaromsuu, ammayyeessuu, beeksisuu akkasumas tuurizimiif fayyadamuun qabeenyi uumamaa jira. Hambaaleen qabiyyeensaanii eegamee dhaloota dhufuuf akka darbanii fi dhaloonni akka irraa baratu gochuun ittifufa jedhaniiru. Waggoottan jijjiiramaa darban hambaaleen magaalattii haaromfamaa akka turan eeraniiru. Hambaalee Finfinnee duree har’aan walqabsiisuun borutti ceesisuuf kanneen haaromfamuu qaban haaromsuun fi ammayyeessuun tuuristii akka hawatan hojjetamaa akka jiru dubbataniiru. Dureeyyiinis hambaalee haaromsuu fi beeksisuurratti hirmaachuu akka qaban dubbataniiru. Jiddugalli aadaa fi barnootaa Xaayituu aartistoota bakka bu’an horachuuf akka gargaaru gama gochuutiin artist Alamtsahaayi Wadaajoo galateeffataniiru. Hooggantuun biiroo aadaa, artii fi tuurizimii Finfinnee Dr. Hiruut Kaasaa gamasaaniin, giddugalli kun qabiyyeesaa eegee dhaloota dhufuuf akka darbu taasifamee hojjetamuusaa ibsaniiru. Hojiileen misooma Kooriidarii Finfinnee hambaaleen magaalattii akka haaromfaman gumaacha guddaa akka taasise beeksisaniiru. Artist Alamtsahaayi Wadaajoo gamasheetiin, haaromsi kun waggaa 4tti xumuramuusaa fi hojiileen aartii jiddugala kanatti akka agarsiifamanii fi meeshaaleen aadaa fi seenaa agarsiisaaf akka dhihaatan ibsiteetti. Haaromsi giddugala aadaa fi barnootaa Xaayituu Artist Alamtsahaay Wadaajoo fi bulchiinsa magaalaan hojjetamuun himameera.
Itiyoophiyaan adeemsa miseensa dhaabbata daldala addunyaa ta’uuf itti jirtu yeroo qabameefitti xumuruuf kutannoon hojjechaa jirti-Dr. Iyyoob Takkaaliny
Apr 26, 2025 58
Ebla 18/2017(TOI)- Itiyoophiyaan adeemsa miseensa dhaabbata daldala addunyaa ta’uuf itti jirtu A.L.A Bitootessa 2016tti xumuruuf kutannoon hojjechaa jirti de’etaan ministira maallaqaa Dr. Iyyoob Takkaaliny ibsan. Itiyoophiyaa fi Uzbeekistaan walgahii baatii birraa kan waggaa garee baankii addunyaa fi dhaabbata maallaqaa idil addunyaa Waashiingiteen Diisiitti adeemsifamaa jiru cinaatti miseensummaa dhaabbata daldalaa addunyaa ilaalchisee marii sadarkaa olaanaa taasisaniiru. Mariin kanagaree baankii addunyaa fi dhaabbata maallaqaa addunyaatu walta’uun qopheesse. Daarektarri olaanaa dhaabbata daldala addunyaa Nigoozii Okonjo-Iiwiilaa, baankii addunyaatti itti aanaan pirezidaantii riijinii Afriikaa bahaa fi kibbaa Nidyaamee Diiyop fi daarektarri itti aanaa tarsiimoo Keen Kaang waltajjicharratti hirmaataniiru. De’etaan ministiraa Dr. Iyyoob Itiyoophiyaan walgahii ministirootaa dhaabbata daldala addunyaa 14ffaa A.L.A Bittootessa bara 2026 Kaameeroon Yaawundeetti taa’amurratti adeemsa miseensummaa xumuruuf cimtee akka hojjettu ibsaniiru. Daarektarri olaanaa dhaabbata daldala addunyaa Nigoozii Okonjo-Iiwiilaa waa’ee miseensummaa Itiyoophiyaa fi Uzbeekiistaan akka si’atu dhaabbileen biyyoota hedduu fi deeggartoonni gamlamee deeggarsa teekinikaa fi gabbisa dandeettii barbaachisu akka taasisan waamicha godhaniiru. Hirmaattonni walgahichaa Itiyoophiyaan seera hordoftee qaama sirna daldala addunyaa ta’uuf kutannoo agarsiifte dinqisiifachuun guutummaatti akka deeggaran ibsuusaanii odeffannoon ministeera maallaqaa nimul’isa.
Dhaabbilee fayyaa babal’isuun cinaatti dhukkuba ittisuu fi to’achuuf hojmaanni qindoominaa jabaachuu qaba-Ministeera Fayyaa
Apr 26, 2025 51
Ebla 18/2017(TOI)- Dhaabbilee fayyaa babal’isuun cinaatti dhukkuba ittisuu fi to’achuuf hojmaanni qindoominaa jabaachuu akka qabu de’etaan Ministirara Fayyaa Dr. Darajjee Dhugumaa hubachiisan. Guyyaan busaa idil addunyaa 18ffaan gaggeessitoonni federaalaa, naannolee fi godinaa bakka argamanitti magaalaa jimmaatti adeemsifameera. De’eetaan ministira fayyaa Dr. Darajjee Dhugumaa saganticharratti akka jedhanitti, dhaabbilee fayyaa babal’isuuf carraaqqiin taasifamee bu’aan argameera. Kanuma cinaatti hawaasa qindeessuun qabenya walitti qabuun dhukkuba busaa dabalatee mala dhukkuboota yaaddoo fayyaa ta’an ittisuuf hojjetamaa jira jedhaniiru. Haala Kanaan hawaasni mala dhukkubni ittiin ittifamu akka hojeessu hubannoon kennamaa jiraachuu dubbataniiru. Ogeeyyonnii fi gaggeessitoonni dhaabbilee fayyaa akkasumas qooda fudhattoonni hojii qindoominaa fi tumsaa akka cimsan hubachiisaniiru. Hooggantuun biiroo fayyaa Oromiyaa piroofeesar Natsaannat Warqinaa gamasaaniin, bu’uraaleen misoomaa fayyaa naannichatti xiyyeeffannoon kennameefii hojjetamaa jiraachuu ibsaniiru. Keessumaa dhukkuba busaa ittisuurratti hubannoo uumamaa jiruun bu’aan argamuu dubbatanii, kun cimee itti fufa jedhan. Bulchaan godina Jimmaa Obbo Tijaanii Naasir gamasaaniin, aanaalee fi gandoota godinichaa busaan keessatti mudate adda baasuun qindoominaan hojjechuun dhukkubicha to’achuun akka danda’ame himaniiru. Bu’uraalee misoomaa damee fayyaa babal’isuuf xiyyeeffatamee hojjetamaa akka jiru dubbataniiru. Keellaawwan fayyaa dhaloota lammaffaa 28 hirmaannaa ummataa birrii miiliyoona 600n godinicha keessatti ijaaramuusaanii kaasaniiru.
Kan mul'ate
Waxabajjii bara 2017 irraa eegalee Paaspoortii fudhachuuf odeeffannoon Faayidaa barbaachisaadha
Apr 26, 2025 89
አEbla18/2017 (TOI)-Waxabajjii 1 bara 2017 irraa eegalee namoonni Paaspoortii eeggachaa jiran paaspoortii fudhachuuf wayita dhufan odeeffannoo Faayidaa qabatanii dhihaachuu akka qaban ibsame. Tajaajila Paaspoortii argachuuf Faayidaan ulaagaa haalduree akka ta’u waliigalteen har’a magaalaa Arbaa Mincitti mallatteeffameera. Waliigalteen tatajila immigireeshinii fi lammummaa fi sagantaa waraqaa eenyummaa dijitaalaa jidduutti mallatteeffame Waxabajii 1 bara 2017 irraa eegalee waraqaa eenyummaa faayidaa sanadoota ijoo paaspoortiif barbaachisan keessa galchuun tajaajila kennuuf akka dandeessisu ibsameera. Daarektarri olaantuu tajaajila immigireeshinii fi lammummaa adde Salaamaawiit Daawit ibsa miidiyaaleef kennaniin, dhaabbatichi riifoormii eegale itti fufuun Waxabajii 1 bara 2017 irraa eegalee Waraqaa eenyummaa Faayidaa tajaajila paaspoortiif haalduree gochuuf qophiin xumuramuu ibsaniiru. Daarektarri olaanaa sagantaa waraqaa eenyummaa dijitaalaa Yoodaahee Ar’ayasillaasee gamasaaniin, waliigaltichi eenyummaa waliin dhahuun carraaqqii sanadoota garagaraa argachuuf taasifamu kan ittisudha jedhan. Lammiileen gaaffii tajaajila paaspoortii dhiheessanii paaspoortii fudhachuu wayita dhufan waraqaa eenyummaa Faayidaa kan maxxanfame ykn bilbilasaaniin qabatanii dhufuun tajaajila argachuu akka danda’an hubachiisaniiru. Tajaajilamtoonni lakkoofa faayidaa addaa qabachuun, Koodii QR waraqaarratti maxxansuun, dijitaal koppii karaa appilikeeshinii “Faayidaa ID” qabatanii ykn filannoo biraa kan QR ia sirrii qabatetti fayyadamanii qabatanii dhufuun tajaajila argachuu nidanda’u jedhameera. Tajaajiloota waraqaa eenyummaa dijitaalaa Faayidaan walqabsiisuun odeeffannoon bifa tokkoo fi kan walsime sadarkaa biyyaalessaatti akka jiraatu gochuun qooda olaanaa akka bahu himameera.
Hambaaleen qabeyyeensaanii eegamee sadarkaasaanii eegguun haaromfamanii tajaajilaaf banamaa jiru-Kantiibaa Adaanech Abeebee
Apr 26, 2025 35
Ebla 18/2017 (TOI)- Hambaaleen magaalaa Finfinnee qabeyyeensaanii eegamee sadarkaasaanii eegguun haaromfamanii tajaajilaaf banamaa jiraachuu Kantiibaaan magaalaa Finfinnee Adaanech Abeebee Kantiibaa Adaanech Abeebee jiddugaleessa aadaa fi barnootaa Xaayituu eebbisanii bananiiru. Jiddugalichi mana jireenyaa Bitwaddad Hayilagoorgis Waldamikaa’el fi mana qopheessaa Finfinnee kan jalqabaa akka ture himameera. Kantiibaa adaanecha wayita kana. Hambaalee seenaa magaalattii haaromsuu, ammayyeessuu, beeksisuu akkasumas tuurizimiif fayyadamuun qabeenyi uumamaa jira. Hambaaleen qabiyyeensaanii eegamee dhaloota dhufuuf akka darbanii fi dhaloonni akka irraa baratu gochuun ittifufa jedhaniiru. Waggoottan jijjiiramaa darban hambaaleen magaalattii haaromfamaa akka turan eeraniiru. Hambaalee Finfinnee duree har’aan walqabsiisuun borutti ceesisuuf kanneen haaromfamuu qaban haaromsuun fi ammayyeessuun tuuristii akka hawatan hojjetamaa akka jiru dubbataniiru. Dureeyyiinis hambaalee haaromsuu fi beeksisuurratti hirmaachuu akka qaban dubbataniiru. Jiddugalli aadaa fi barnootaa Xaayituu aartistoota bakka bu’an horachuuf akka gargaaru gama gochuutiin artist Alamtsahaayi Wadaajoo galateeffataniiru. Hooggantuun biiroo aadaa, artii fi tuurizimii Finfinnee Dr. Hiruut Kaasaa gamasaaniin, giddugalli kun qabiyyeesaa eegee dhaloota dhufuuf akka darbu taasifamee hojjetamuusaa ibsaniiru. Hojiileen misooma Kooriidarii Finfinnee hambaaleen magaalattii akka haaromfaman gumaacha guddaa akka taasise beeksisaniiru. Artist Alamtsahaayi Wadaajoo gamasheetiin, haaromsi kun waggaa 4tti xumuramuusaa fi hojiileen aartii jiddugala kanatti akka agarsiifamanii fi meeshaaleen aadaa fi seenaa agarsiisaaf akka dhihaatan ibsiteetti. Haaromsi giddugala aadaa fi barnootaa Xaayituu Artist Alamtsahaay Wadaajoo fi bulchiinsa magaalaan hojjetamuun himameera.
Itiyoophiyaan adeemsa miseensa dhaabbata daldala addunyaa ta’uuf itti jirtu yeroo qabameefitti xumuruuf kutannoon hojjechaa jirti-Dr. Iyyoob Takkaaliny
Apr 26, 2025 58
Ebla 18/2017(TOI)- Itiyoophiyaan adeemsa miseensa dhaabbata daldala addunyaa ta’uuf itti jirtu A.L.A Bitootessa 2016tti xumuruuf kutannoon hojjechaa jirti de’etaan ministira maallaqaa Dr. Iyyoob Takkaaliny ibsan. Itiyoophiyaa fi Uzbeekistaan walgahii baatii birraa kan waggaa garee baankii addunyaa fi dhaabbata maallaqaa idil addunyaa Waashiingiteen Diisiitti adeemsifamaa jiru cinaatti miseensummaa dhaabbata daldalaa addunyaa ilaalchisee marii sadarkaa olaanaa taasisaniiru. Mariin kanagaree baankii addunyaa fi dhaabbata maallaqaa addunyaatu walta’uun qopheesse. Daarektarri olaanaa dhaabbata daldala addunyaa Nigoozii Okonjo-Iiwiilaa, baankii addunyaatti itti aanaan pirezidaantii riijinii Afriikaa bahaa fi kibbaa Nidyaamee Diiyop fi daarektarri itti aanaa tarsiimoo Keen Kaang waltajjicharratti hirmaataniiru. De’etaan ministiraa Dr. Iyyoob Itiyoophiyaan walgahii ministirootaa dhaabbata daldala addunyaa 14ffaa A.L.A Bittootessa bara 2026 Kaameeroon Yaawundeetti taa’amurratti adeemsa miseensummaa xumuruuf cimtee akka hojjettu ibsaniiru. Daarektarri olaanaa dhaabbata daldala addunyaa Nigoozii Okonjo-Iiwiilaa waa’ee miseensummaa Itiyoophiyaa fi Uzbeekiistaan akka si’atu dhaabbileen biyyoota hedduu fi deeggartoonni gamlamee deeggarsa teekinikaa fi gabbisa dandeettii barbaachisu akka taasisan waamicha godhaniiru. Hirmaattonni walgahichaa Itiyoophiyaan seera hordoftee qaama sirna daldala addunyaa ta’uuf kutannoo agarsiifte dinqisiifachuun guutummaatti akka deeggaran ibsuusaanii odeffannoon ministeera maallaqaa nimul’isa.
Dhaabbilee fayyaa babal’isuun cinaatti dhukkuba ittisuu fi to’achuuf hojmaanni qindoominaa jabaachuu qaba-Ministeera Fayyaa
Apr 26, 2025 51
Ebla 18/2017(TOI)- Dhaabbilee fayyaa babal’isuun cinaatti dhukkuba ittisuu fi to’achuuf hojmaanni qindoominaa jabaachuu akka qabu de’etaan Ministirara Fayyaa Dr. Darajjee Dhugumaa hubachiisan. Guyyaan busaa idil addunyaa 18ffaan gaggeessitoonni federaalaa, naannolee fi godinaa bakka argamanitti magaalaa jimmaatti adeemsifameera. De’eetaan ministira fayyaa Dr. Darajjee Dhugumaa saganticharratti akka jedhanitti, dhaabbilee fayyaa babal’isuuf carraaqqiin taasifamee bu’aan argameera. Kanuma cinaatti hawaasa qindeessuun qabenya walitti qabuun dhukkuba busaa dabalatee mala dhukkuboota yaaddoo fayyaa ta’an ittisuuf hojjetamaa jira jedhaniiru. Haala Kanaan hawaasni mala dhukkubni ittiin ittifamu akka hojeessu hubannoon kennamaa jiraachuu dubbataniiru. Ogeeyyonnii fi gaggeessitoonni dhaabbilee fayyaa akkasumas qooda fudhattoonni hojii qindoominaa fi tumsaa akka cimsan hubachiisaniiru. Hooggantuun biiroo fayyaa Oromiyaa piroofeesar Natsaannat Warqinaa gamasaaniin, bu’uraaleen misoomaa fayyaa naannichatti xiyyeeffannoon kennameefii hojjetamaa jiraachuu ibsaniiru. Keessumaa dhukkuba busaa ittisuurratti hubannoo uumamaa jiruun bu’aan argamuu dubbatanii, kun cimee itti fufa jedhan. Bulchaan godina Jimmaa Obbo Tijaanii Naasir gamasaaniin, aanaalee fi gandoota godinichaa busaan keessatti mudate adda baasuun qindoominaan hojjechuun dhukkubicha to’achuun akka danda’ame himaniiru. Bu’uraalee misoomaa damee fayyaa babal’isuuf xiyyeeffatamee hojjetamaa akka jiru dubbataniiru. Keellaawwan fayyaa dhaloota lammaffaa 28 hirmaannaa ummataa birrii miiliyoona 600n godinicha keessatti ijaaramuusaanii kaasaniiru.

Pulse Of Africa

POA English

POA English

Pulse Of Africa - English Language

Your news, current affairs and entertainment channel

Join us on

POA Arabic

POA Arabic - عربي

Pulse Of Africa - Arabic Language

قناتكم الاخبارية و الترفيهية

Join us on

Siyaasa
Itiyoophiyaan Mallattoo Birmadummaa Afriikaati-Letenaal Jeneraal Mahammed Baared
Apr 26, 2025 75
Ebla 18/2017(TOI)-Itiyoophiyaan Mallattoo Birmadummaa Afriikaati jedhan Inspeektar Jeneraala fi Rooyaal Moorookoo fi Ajajaan humna Waraanaa godina kibbaa Kibbaa letenal Jeneral Mahaammad Baared ibsan. Itiyoophiyaa Deeggarsa Nagaa fi tas-gabbii Afriikaatiif taassisaa jirtuuf dinqisiifataniiru. Jilli Raayyaa Morokoo Ministeera Raayyaa Ittisa Biyyaatti, de’etaa Ministira faayinaansii aadde Maartaa Luwiji waliin marii gaggeessaniiru. Ministirri Raayyaa ittisa biyyaa Injiinar Ayishaa Mahaammadiin bakka bu’uun marii kan gaggeessan de’eetaan ministiraa Maartaa Luwiji Itiyoophiyaan dhimma waliinii irratti deeggarsa Raayyaan hojjechuu fi Raayyaa ittisa biyyaa jabaa ijaaruuf qophii ta’uu ibsaniiru. Deeggarsichi, wal kabajuu fi fedhii waliinii irratti kan bu’uureffate ta’uu akka qabu ibsaniiru. Inspeektariin Jeneraala fi Ajajaan Zoonii Kibba Humna Waraanaa Morokoo royal Letenaal Jeneraal Mahaammad Baared gama isaaniin, Itiyoophiyyaan mallattoo Birmaduu Afriikaati jedhaniiru. Deeggarsa loltuu nagaa fi tas-gabbii ardii Afriikaatiif gochaa jirtu dinqisiifataniiru. Deeggarsi Loltuu nagaa fi tas-gabbii Afriikaatiif shoora guddaa akka qabu ibsaniiru. Jilli garee Morokoo Itiyoophiyaa fi Raayyaa Ittisaa Itiyoophiyaatiif kabaja guddaa qabaachuu ibsaniiru. Mariisaaniin, dhimmoota Loltuu, biyyaa fi Ardii irratti xiyyeeffannoo nageenyaa irratti waliin hojjechuuf kutannoo qabaachuu isaaniii hoggantoonni biyyoota lamaanii ibsaniiru. Maricha irratti Daarektarri Olaanaan Hariiroo Alaa Raayyaa itti biyyaa fi tumsa Loltuu Mejer Jeneraal Tashoomaa Gammachuu dabalatee hoggantoonni olaanoon argamuu Odeeffannoon Raayyaa Ittisa Biyaa irratii arganne mul’isa.
Garee finxaalessaa nama ukkaamsuu fi ajjeesuun miidhaa geessisaa jirurratti tarkaanfiin cimaan fudhatamaa jira
Apr 25, 2025 157
Ebla 17/2017(TOI)- Garee finxaalessaa nama ukkaamsuu fi ajjeesuun adeemsa barumsaa jeequun barsiisotarratti miidhaa geessisaa jirurratti tarkaanfiin cimaan fudhatamaa akka jiru gaggeessaan biiroo nagaa fi tasgabbii naannoo Amaaraa ibsan. Haala nagaa fi tasgabbii naannichaa fi tarkaanfii seera kabachiisuu garee kanarratti fudhatamaa jiru ilaalchisee gaggeessaan damee nagaa fi tasgabbii naannichaa Dr. Isheetee Yeesuuf TOI waliin turtii taasisaniiru. Ibsa kennaniin, gareen shororkeessaa biyya diiguuf ka’e bakkeewwan garagaraatti ajjeechaa, saamichaa fi badii namarraan gahaa jiraachuu kaasaniiru. Karaa nagaatti akka deebi’u mootummaan irra deddeebi’uun waamicha taasisaa ture ammallee mootummaan nageenyaaf waamicha taasisaa akka jiru ibsaniiru. Hidhattoonni hedduun waamicha taasifameen karaa nagaatti deebi’uunsaanii nibeekama. Finxaaleyyii badiirraa deebi’uu dhabuun ajjeechaa, saamichaa fi nama ukkaamsuu irratti argaman tarkaanfiin seera kabachiisuu qindaa’aa fi cimaan fudhatamaa jira jedhan. Gareen finxaalessaa kun daandii cufuun dhiheessii xaa’oo fi tajaajiloota hawaasummaa biroo gufachiisuun alatti qonnaan bulaan akka hin hojjennee fi oomisha gabaa akka hinbaafne gochaa akka jiru yaadachiisaniiru. Abbootii amantaa fi jaarsolii biyaa ajjeesuun fi ukkaamsuun badii raawwachaa turuusaa yaadachiisaniiru. Manneen barnootaarratti dhuka’aa darbachuun, barsiisota hidhuu fi ajjeesuun akkasumas barattoonni mana barumsaa akka hindeemne dhorkuun farra ummataa ta’uusaa agarsiiseera jedhan. Kanaaf finxaalessaa farra ummataa ta’e kanarratti tarkaanfiin irra deebii hinqabne fudhatamaa akka jiru ibsaniiru. Haala Kanaan bittinnaa’aa kan jiruu fi carraa argateen namoota samuu fi ukkaamsuu yaalaa akka jiru eeranii, tumsaa fi eeruu ummataan tarkaanfiin itti fudhatamaa jira jedhaniiru. Nagaa haala Kanaan uumameen bakkewwan hedduutti dhiheessiin xaa’oo fi galteewwanii qonnaan bulaa qaqqabaa akka jiru ibsaniiru.
Siyaasa
Itiyoophiyaan Mallattoo Birmadummaa Afriikaati-Letenaal Jeneraal Mahammed Baared
Apr 26, 2025 75
Ebla 18/2017(TOI)-Itiyoophiyaan Mallattoo Birmadummaa Afriikaati jedhan Inspeektar Jeneraala fi Rooyaal Moorookoo fi Ajajaan humna Waraanaa godina kibbaa Kibbaa letenal Jeneral Mahaammad Baared ibsan. Itiyoophiyaa Deeggarsa Nagaa fi tas-gabbii Afriikaatiif taassisaa jirtuuf dinqisiifataniiru. Jilli Raayyaa Morokoo Ministeera Raayyaa Ittisa Biyyaatti, de’etaa Ministira faayinaansii aadde Maartaa Luwiji waliin marii gaggeessaniiru. Ministirri Raayyaa ittisa biyyaa Injiinar Ayishaa Mahaammadiin bakka bu’uun marii kan gaggeessan de’eetaan ministiraa Maartaa Luwiji Itiyoophiyaan dhimma waliinii irratti deeggarsa Raayyaan hojjechuu fi Raayyaa ittisa biyyaa jabaa ijaaruuf qophii ta’uu ibsaniiru. Deeggarsichi, wal kabajuu fi fedhii waliinii irratti kan bu’uureffate ta’uu akka qabu ibsaniiru. Inspeektariin Jeneraala fi Ajajaan Zoonii Kibba Humna Waraanaa Morokoo royal Letenaal Jeneraal Mahaammad Baared gama isaaniin, Itiyoophiyyaan mallattoo Birmaduu Afriikaati jedhaniiru. Deeggarsa loltuu nagaa fi tas-gabbii ardii Afriikaatiif gochaa jirtu dinqisiifataniiru. Deeggarsi Loltuu nagaa fi tas-gabbii Afriikaatiif shoora guddaa akka qabu ibsaniiru. Jilli garee Morokoo Itiyoophiyaa fi Raayyaa Ittisaa Itiyoophiyaatiif kabaja guddaa qabaachuu ibsaniiru. Mariisaaniin, dhimmoota Loltuu, biyyaa fi Ardii irratti xiyyeeffannoo nageenyaa irratti waliin hojjechuuf kutannoo qabaachuu isaaniii hoggantoonni biyyoota lamaanii ibsaniiru. Maricha irratti Daarektarri Olaanaan Hariiroo Alaa Raayyaa itti biyyaa fi tumsa Loltuu Mejer Jeneraal Tashoomaa Gammachuu dabalatee hoggantoonni olaanoon argamuu Odeeffannoon Raayyaa Ittisa Biyaa irratii arganne mul’isa.
Garee finxaalessaa nama ukkaamsuu fi ajjeesuun miidhaa geessisaa jirurratti tarkaanfiin cimaan fudhatamaa jira
Apr 25, 2025 157
Ebla 17/2017(TOI)- Garee finxaalessaa nama ukkaamsuu fi ajjeesuun adeemsa barumsaa jeequun barsiisotarratti miidhaa geessisaa jirurratti tarkaanfiin cimaan fudhatamaa akka jiru gaggeessaan biiroo nagaa fi tasgabbii naannoo Amaaraa ibsan. Haala nagaa fi tasgabbii naannichaa fi tarkaanfii seera kabachiisuu garee kanarratti fudhatamaa jiru ilaalchisee gaggeessaan damee nagaa fi tasgabbii naannichaa Dr. Isheetee Yeesuuf TOI waliin turtii taasisaniiru. Ibsa kennaniin, gareen shororkeessaa biyya diiguuf ka’e bakkeewwan garagaraatti ajjeechaa, saamichaa fi badii namarraan gahaa jiraachuu kaasaniiru. Karaa nagaatti akka deebi’u mootummaan irra deddeebi’uun waamicha taasisaa ture ammallee mootummaan nageenyaaf waamicha taasisaa akka jiru ibsaniiru. Hidhattoonni hedduun waamicha taasifameen karaa nagaatti deebi’uunsaanii nibeekama. Finxaaleyyii badiirraa deebi’uu dhabuun ajjeechaa, saamichaa fi nama ukkaamsuu irratti argaman tarkaanfiin seera kabachiisuu qindaa’aa fi cimaan fudhatamaa jira jedhan. Gareen finxaalessaa kun daandii cufuun dhiheessii xaa’oo fi tajaajiloota hawaasummaa biroo gufachiisuun alatti qonnaan bulaan akka hin hojjennee fi oomisha gabaa akka hinbaafne gochaa akka jiru yaadachiisaniiru. Abbootii amantaa fi jaarsolii biyaa ajjeesuun fi ukkaamsuun badii raawwachaa turuusaa yaadachiisaniiru. Manneen barnootaarratti dhuka’aa darbachuun, barsiisota hidhuu fi ajjeesuun akkasumas barattoonni mana barumsaa akka hindeemne dhorkuun farra ummataa ta’uusaa agarsiiseera jedhan. Kanaaf finxaalessaa farra ummataa ta’e kanarratti tarkaanfiin irra deebii hinqabne fudhatamaa akka jiru ibsaniiru. Haala Kanaan bittinnaa’aa kan jiruu fi carraa argateen namoota samuu fi ukkaamsuu yaalaa akka jiru eeranii, tumsaa fi eeruu ummataan tarkaanfiin itti fudhatamaa jira jedhaniiru. Nagaa haala Kanaan uumameen bakkewwan hedduutti dhiheessiin xaa’oo fi galteewwanii qonnaan bulaa qaqqabaa akka jiru ibsaniiru.
Hawaasummaa
Waxabajjii bara 2017 irraa eegalee Paaspoortii fudhachuuf odeeffannoon Faayidaa barbaachisaadha
Apr 26, 2025 89
አEbla18/2017 (TOI)-Waxabajjii 1 bara 2017 irraa eegalee namoonni Paaspoortii eeggachaa jiran paaspoortii fudhachuuf wayita dhufan odeeffannoo Faayidaa qabatanii dhihaachuu akka qaban ibsame. Tajaajila Paaspoortii argachuuf Faayidaan ulaagaa haalduree akka ta’u waliigalteen har’a magaalaa Arbaa Mincitti mallatteeffameera. Waliigalteen tatajila immigireeshinii fi lammummaa fi sagantaa waraqaa eenyummaa dijitaalaa jidduutti mallatteeffame Waxabajii 1 bara 2017 irraa eegalee waraqaa eenyummaa faayidaa sanadoota ijoo paaspoortiif barbaachisan keessa galchuun tajaajila kennuuf akka dandeessisu ibsameera. Daarektarri olaantuu tajaajila immigireeshinii fi lammummaa adde Salaamaawiit Daawit ibsa miidiyaaleef kennaniin, dhaabbatichi riifoormii eegale itti fufuun Waxabajii 1 bara 2017 irraa eegalee Waraqaa eenyummaa Faayidaa tajaajila paaspoortiif haalduree gochuuf qophiin xumuramuu ibsaniiru. Daarektarri olaanaa sagantaa waraqaa eenyummaa dijitaalaa Yoodaahee Ar’ayasillaasee gamasaaniin, waliigaltichi eenyummaa waliin dhahuun carraaqqii sanadoota garagaraa argachuuf taasifamu kan ittisudha jedhan. Lammiileen gaaffii tajaajila paaspoortii dhiheessanii paaspoortii fudhachuu wayita dhufan waraqaa eenyummaa Faayidaa kan maxxanfame ykn bilbilasaaniin qabatanii dhufuun tajaajila argachuu akka danda’an hubachiisaniiru. Tajaajilamtoonni lakkoofa faayidaa addaa qabachuun, Koodii QR waraqaarratti maxxansuun, dijitaal koppii karaa appilikeeshinii “Faayidaa ID” qabatanii ykn filannoo biraa kan QR ia sirrii qabatetti fayyadamanii qabatanii dhufuun tajaajila argachuu nidanda’u jedhameera. Tajaajiloota waraqaa eenyummaa dijitaalaa Faayidaan walqabsiisuun odeeffannoon bifa tokkoo fi kan walsime sadarkaa biyyaalessaatti akka jiraatu gochuun qooda olaanaa akka bahu himameera.
Dhaabbilee fayyaa babal’isuun cinaatti dhukkuba ittisuu fi to’achuuf hojmaanni qindoominaa jabaachuu qaba-Ministeera Fayyaa
Apr 26, 2025 51
Ebla 18/2017(TOI)- Dhaabbilee fayyaa babal’isuun cinaatti dhukkuba ittisuu fi to’achuuf hojmaanni qindoominaa jabaachuu akka qabu de’etaan Ministirara Fayyaa Dr. Darajjee Dhugumaa hubachiisan. Guyyaan busaa idil addunyaa 18ffaan gaggeessitoonni federaalaa, naannolee fi godinaa bakka argamanitti magaalaa jimmaatti adeemsifameera. De’eetaan ministira fayyaa Dr. Darajjee Dhugumaa saganticharratti akka jedhanitti, dhaabbilee fayyaa babal’isuuf carraaqqiin taasifamee bu’aan argameera. Kanuma cinaatti hawaasa qindeessuun qabenya walitti qabuun dhukkuba busaa dabalatee mala dhukkuboota yaaddoo fayyaa ta’an ittisuuf hojjetamaa jira jedhaniiru. Haala Kanaan hawaasni mala dhukkubni ittiin ittifamu akka hojeessu hubannoon kennamaa jiraachuu dubbataniiru. Ogeeyyonnii fi gaggeessitoonni dhaabbilee fayyaa akkasumas qooda fudhattoonni hojii qindoominaa fi tumsaa akka cimsan hubachiisaniiru. Hooggantuun biiroo fayyaa Oromiyaa piroofeesar Natsaannat Warqinaa gamasaaniin, bu’uraaleen misoomaa fayyaa naannichatti xiyyeeffannoon kennameefii hojjetamaa jiraachuu ibsaniiru. Keessumaa dhukkuba busaa ittisuurratti hubannoo uumamaa jiruun bu’aan argamuu dubbatanii, kun cimee itti fufa jedhan. Bulchaan godina Jimmaa Obbo Tijaanii Naasir gamasaaniin, aanaalee fi gandoota godinichaa busaan keessatti mudate adda baasuun qindoominaan hojjechuun dhukkubicha to’achuun akka danda’ame himaniiru. Bu’uraalee misoomaa damee fayyaa babal’isuuf xiyyeeffatamee hojjetamaa akka jiru dubbataniiru. Keellaawwan fayyaa dhaloota lammaffaa 28 hirmaannaa ummataa birrii miiliyoona 600n godinicha keessatti ijaaramuusaanii kaasaniiru.
Diinagdee
Itiyoophiyaan adeemsa miseensa dhaabbata daldala addunyaa ta’uuf itti jirtu yeroo qabameefitti xumuruuf kutannoon hojjechaa jirti-Dr. Iyyoob Takkaaliny
Apr 26, 2025 58
Ebla 18/2017(TOI)- Itiyoophiyaan adeemsa miseensa dhaabbata daldala addunyaa ta’uuf itti jirtu A.L.A Bitootessa 2016tti xumuruuf kutannoon hojjechaa jirti de’etaan ministira maallaqaa Dr. Iyyoob Takkaaliny ibsan. Itiyoophiyaa fi Uzbeekistaan walgahii baatii birraa kan waggaa garee baankii addunyaa fi dhaabbata maallaqaa idil addunyaa Waashiingiteen Diisiitti adeemsifamaa jiru cinaatti miseensummaa dhaabbata daldalaa addunyaa ilaalchisee marii sadarkaa olaanaa taasisaniiru. Mariin kanagaree baankii addunyaa fi dhaabbata maallaqaa addunyaatu walta’uun qopheesse. Daarektarri olaanaa dhaabbata daldala addunyaa Nigoozii Okonjo-Iiwiilaa, baankii addunyaatti itti aanaan pirezidaantii riijinii Afriikaa bahaa fi kibbaa Nidyaamee Diiyop fi daarektarri itti aanaa tarsiimoo Keen Kaang waltajjicharratti hirmaataniiru. De’etaan ministiraa Dr. Iyyoob Itiyoophiyaan walgahii ministirootaa dhaabbata daldala addunyaa 14ffaa A.L.A Bittootessa bara 2026 Kaameeroon Yaawundeetti taa’amurratti adeemsa miseensummaa xumuruuf cimtee akka hojjettu ibsaniiru. Daarektarri olaanaa dhaabbata daldala addunyaa Nigoozii Okonjo-Iiwiilaa waa’ee miseensummaa Itiyoophiyaa fi Uzbeekiistaan akka si’atu dhaabbileen biyyoota hedduu fi deeggartoonni gamlamee deeggarsa teekinikaa fi gabbisa dandeettii barbaachisu akka taasisan waamicha godhaniiru. Hirmaattonni walgahichaa Itiyoophiyaan seera hordoftee qaama sirna daldala addunyaa ta’uuf kutannoo agarsiifte dinqisiifachuun guutummaatti akka deeggaran ibsuusaanii odeffannoon ministeera maallaqaa nimul’isa.
Koreen hojii raawwachiisaa paartii badhaadhinaa yaa’ii guyyoota lamaaf taa’een ilaalchisee ibsa baaseen dinagdee ilaalchisee qaxiilee ijoo irratti mari’ate keessaa-
Apr 26, 2025 52
Bara kana dinagdeen walii gala akkaataa karoorfameen dhibbantaa 8 tuqaa 4n akka guddatu hojii raawwachiisaan kun qorateera. Qonni dhibbantaa 6 tuqaa 1, Industiriin dhibbantaa 12 tuqaa 8, Maanuufaakchariingiin dhibbantaa 12n, Konistiraakshiniin dhibbantaa 12 tuqaa 3n, Tajaajilli dhibbantaa7 tuqaa 1’n kan guddatan ta’uun qoratameera. Baatii sagal darban Galiin mootummaa waliigalaa kan bardheengaddaa yeroo walfakkaataan walbira yoo qabamu dhibbantaa 134n caala. Liqiin alaa qoonni oomisha dimshaashaa biyya keessaa dhibbantaa 13 tuqaa 7tti gadi bu’eera. Oomishaaleen ijoo jaha biyya alaatti ergaman, dhibbantaa 82 amma 386 kan bardheengaddaa caalu. Afriikaarraa Qamadii, Ruuzii, Buna, Baala Shaayeen Friikaarraa adda duree ta’uuf ccarraaqqiin taasifamaa jiru firii godhachaa akka jiru argineerra. Riifoormiin dinagdee Gooroo lammiilee jireenya gadi aanaa jiraatan irratti dhiibbaa akka hin uumne sagantaaleen deeggarsaa hojjetamuusaanii koreen hohii raawwachiisaa sakatta’eera. Xaa’oof birriin biiliyoona 62, Seeftiineetiif birriin biiliyoona 41 tuqaa 2, Boba’aaf birriin biiliyeena 60, dawaaf birriin biiliyoona 3 tuqaa 5, Zayita nyaataaf birriin biiliyoona 6 tuqaa , akkasumas mindaaf birriin biiliyoona 38 tuqaa 4 deeggarsi taasifameera. Baatii sagal darban qofa carraaleen hojii biyya alaa kuma 344 fi 790 fi carraaleen hojii biyya keessaa miiliyoona 3 ol uumamaniiru. #Oromiyaa #Tajaajila Odfuu Itiyoophiyaa #TOI#Badhaadhina
Wixineen Roodmaappii Ismarti siitii magaalaa Shaggar waggoottan sooddomman dhufan hojiirra oolchuuf qophaa'erratti mari'atamaa jira. 
Apr 26, 2025 44
Ebla 18/2025(TOI)-Galma magaalaa Shaggar Ismaartii siitii taasisuu dhugoomsuu kan dandeesisu Roodmaappiin ismaarti siitii magaalaa shaggar kan waggoota soddomman dhufan hojiirra oolchuuf qopha'erratti mari'atameera. Waltajjiin marii kun magaalaa Bishooftuutti kan geggeeffame yoo ta'u hoggantoonni mootummaa naannoo Oromiyaa fi bulchiinsa magaalaa Shaggar akkasuma qooda fudhatoonni adda addaa irratti hirmaataniiru. Itti aanaan katiibaa fi qindeessaan kilaastara bulchiinsaa fi tajaajilaa Magaalaa Shaggar Obbo Gugsaa Dajanee waltajjicharratti, Magaalaan Shaggar yaadama magaalaa ammayyaa Ismaarti siitii qabachuun erga hundaa'ee waggaa lama ta’uu yaadachiisaniiru. Bulchiinsi magaalichaa galma magaalaa ismrtii siitii ijaaruu kana dhugoomsuuf hojechaa akka jiru himaniiru. Hojiiwwan kana keessaa yaadama magaalaa Ismaartii hundeesuu kana dhugoomsuuf Yuunivarsiitii Finfinnee waliin ta'uun bara darbe irraa eegaluun qorannoon roodmaappi ka'umsaa (baseline) qophaa'uu eeranii, qorannoo qophaa'eenis Magaalaan Shaggar sadarkaa maalirra akka jiru adda baafamuu himu. Qorannoon bu'uuraa kun dhimmoota danuu of keessatti kan hammate ta'uu eeranii; kanuma bu'uurefachuun roodmaapiin Ismaarti siitii magaalaa Shaggar kan waggaa 30 qophaa'uu himiiru. Roodmaapiin kunis walta'insa bulchiinsa magaalaa Shaggarii fi Yuuniivarsiitii Finfinneen qophaa'uus eeraniiru. Itti gaafatamaan Waajjira Paartii Badhaadhinaa Magaalaa Shaggar Obbo Alamaayyoo Tulluu gamasaaniin, Magaalaan Shaggar magaalaa gaaffii dinagdee fi hawaasummaa uummataa deebisuuf hundeeffame ta'uu waltajjii kanarratti eeraniiru. Kanaaf karaa waaraa ta'een magaalaa dorgomaa fi dingdee uummataa madaaluu uumuuf roodmaappii sirri mul'ata magaalichaa dhugoomsu qopheesuun ittiin hogganamuuf yaadamee roodmapiin istmarti siitii Shaggar qophaa'uu himaniiru. Roodmaapiin kun har'a magaalaan Shaggar maal qabdi maal hin qabdu kan jedhu qorannoon kan of keessatti hammate qabu ta'u ibsaniiru. Roodmapiin kun karooraa waggaa 10 bulchiinsa magaalichaa, galma hundeeffama magaalichaa fi kanneen biroo bu'uureffachuun qophaa'uus himniiru. Wixinee roodmaappii qophaa'e kunis kallattii sirrii akka akeekuuf yaanni hirmaatota marichaa irra argames kan caalaatti gabbisudha jedhaniiru.
Viidiyoo
Saayinsii fi teeknooloojii
Kubbaaniyaan Ameerikaa Tajaajila Idila Addunyaa  hawaalaa babal’isuuf fedhii qabachuu  beeksise
Apr 25, 2025 79
Ebla 17/2017 (TOI)-Kaampaaniin Baankii Viizaa Amerikaa Itiyoophiyaa dabalatee riijinichatti, Tajaajila Idila Addunyaa hawaalaa babal’isuuf fedhii qabachuu beeksiseera. Minsteerri Innooveeshinii fi Teekinooloojii Viizaa Amerikaa, kaardii kaffaltii Idila Addunyaa Inki tajaajila hawaalaa, faayinaansii dijitaalaa fi carraawwan deeggarsaa haaraa irratti waliin hoojechuuf marii’ateera. De’etaan Ministiraa Innoveeshinii fi Teekinooloojii Dr.Yishuruun Alamaayyoo Mootummaan Itiyoophiyyaa wal-qixxummaa fi faayidaa waloo irratti kan Xiyyeeffate Tumsa Dijiitaalayizeeshinii akka guddatu fedhii guddaa qabaachuu ibseera. Milkaa’ina Tiranisfoormeeshinii Dijiitaalaa seeraan, bu’uuraalee misoomaa fi ijaarsa humna namaan hojiiwwan bal’aan raawwatamaniiru. Hojiiwan Biyyoolessaa Dijiitaalayizeeshinii gochuu fi omisha faayinaansii tajaajila haarawaa Itiyoophiyaatti qaqqabsiisuuf tattaaffii gochaa jiraachuu ibsaniiru. Itti aanaan Pirezidantiin riijinii kibba Baha Afriikaa Viizaa Inki Mikaa’el Berner, Tajaajila Viizaa Idil Adduyaa, Itiyoophiyaa fi biyyoota Riijinichatti dhaqabamaa taassisuuf fedhii qabaachuu ibseera. Kaffaltiin Dijiitaalaa Viizaa Itiyoophiyaatti hojiirra oolchuun akka dandahamu ibsuun , Muuxannoo Idil Adunyaa fi naannoo hojiirra akka oolu ibsaniiru. Ajandaan Tiraanisfoormeeshiniin Dijiitaala Itiyoophiyaa akkasumas, tarsiimoon Pirojektii Dijitaalaa fi karoora raawwiisaa ilaalchisee, waliin hojjechuuf walii galteerra gahuu odeeffannoon minisreerichaa ni’agarsiisa.
Ejensichi leenjifamtoota koodarsii miiliyoona shanii marsaa lammaffaa eebbisiise
Apr 22, 2025 162
Ebla 14/2017(TOI)-Ejensiin galmee siviilii fi tajaajila jiraattotaa leenjifamtoota koodarsii miiliyoona shanii marsaa lammaffaa eebbisiise 127 eebbisiiseera. De’etaan ministiraa Innoveeshinii fi teeknooloojii Dr. Yishuruun Alamaayyoo, sadarkaa itti aanaa kantiibaatti hojii gaggeessaan olaanaa magaalaa Finfinnee Injiinar Wandimmuu Seettaa fi daarektarri olaanaa ejensii galmee siviilii fi tafaajila jiraattotaa Finfinnee Yoonaas Alamaayyoo sirna eebbaarratti argamaniiru. De’etaan ministiraa Innoveeshinii fi teeknooloojii Dr. Yishuruun Alamaayyoo wayita kana akka ibsanitti, mootummaan tajaajila dijitaalaayizii qaqqabamaa taasisuuf hojjechaa jira. Humna namaa ogummaa teeknooloojiin ga’oome horachuun tajaajila dijitaalaayiz gochuuf murteessaa ta’uu ibsanii, sosochiin koodarsii miiliyoona shanii qooda olaanaa qaba jedhan. Dhaabbileen kana hubachuun hojjettoonnisaanii leenjii akka fudhatan gochuurratti sochiin taasisan ajaa’iba ta’uu ibsaniiru. Sadarkaa itti aanaa kantiibaatti hojii gaggeessaan olaanaa magaalaa Finfinnee Injiinar Wandimmuu Seettaa, bulchiinsi magaalaa Finfinnee bulchiinsa dijitaalaa diriirsaa akka jiru dubbataniiru. Kanaaf ammoo humna namaa horachuun murteessaa waan ta’eef leenjiin koodarsii miiliyoona shanii qooda olaanaa akka qabu dubbataniiru. Daarektarri olaanaa ejensii galmee siviilii fi tafaajila jiraattotaa Finfinnee Yoonaas Alamaayyoo dhaabbatichi tajaajila kennu ammayyaa fi qaqqabamaa taasisuuf riifoormii taasisaa akka jiru dubbataniiru. Leenjiin koodarsii miiliyoona shanii humna namaa ga’oome horachuuf filatamaa waan ta’eef hojjettoonni ejensichaa leenji’aa jiru jedhaniiru. Ebbifamtoota keessaa Wandimmaagany Habtaamuu fi Geetinnat Yittaayawu leenjichi beekumsa teeknooloojii garagaraa gabbifachuuf akka isaan dandeessise eeranii, kun ammoo tajaajila si’ataa gochuuf nugargaara jedhaniiru. #Oromiyaa #Tajaajila Oduu Itiyoophiyaa #TOI
Ispoortii
Eegumsa naannoofi haala qilleensaa
Biqiltuun Sagantaa Ashaaraa Magariisaan dhaabamu godina Wallagaa Bahaa fi Harargee Lixaatti qopheeffamaa jira
Apr 26, 2025 69
Ebla 18/2017 (TOI):-Naannoo Oromiyaa godina Wallagaa Bahaa fi Harargee Lixaatti biqiltuuwwan akaakuu garagaraa ganna dhufu Sagantaa ashaaraa Magariisaan dhaabamu qophaa’aa jiraachuu waajjiraalee qonnaa godinootaa beeksisaniiru. Akka itti gaafatamaan Waajjira Qonnaa godina Wallagaa Bahaa Asfaaw Hambisaa ibsanitti, Sagantaa ashaaraa Magariisaa bara kanaatiin biqiltuu miiliyoona 544 ol godinicha keessatti dhaabuuf qophiin taasifamaa jira. Waggoota darbanitti biqiltuu dhaabame irraa hawaasni fayyadamoo ta’uu hubachiisuudhaan, bara kana kana caalaa hojjechuuf qophiin taasifamaa jira jedhan. Waajjirichatti gaggeessaan adeemsa hojii sululaa fi misooma bosonaa Obbo Dassaleny Bal’ataa, godinichatti sagantaa ganna bara kanaatiif biqiltuuwwan bosonaa, nyaata horii, fuduraalee fi biqiltoota biroo qophaa’uu ibsaniiru. Haaluma walfakkaatuun, Itti Gaafatamaan Garee Misooma Qabeenya Uumamaa Waajjira Qonnaa fi Misooma Qabeenya Uumamaa godina Harargee Lixaa obbo Waasee Baqqalaa Sagantaa ashaaraa Magariisaa bara kanaaf baroota darban caalaa haala fooyya’aa ta’een qophiin taasifamaa jira jedhan. Bara kanas biqiltuuwwan gosa adda addaa miiliyoona 413 ol godinicha keessatti dhaabuuf qopheeffamaa kan jiran yoo ta’u, kana keessaa miiliyoona 82 ol biqiltuu firii kan akka giishxaa, avokaadoo; maangoo akka ta’an ibsaniiru. Lakkoofsi gosoota muka firii bara kana dhaabuuf karoorfame kan bara darbee miiliyoona 20 ol ta’uu agarsiisaniiru. Biqiltuun firii waggaa waggaan godinicha keessatti dhaabamaa jiru galii qonnaan bulaa dabaluu fi wabii nyaataa mirkaneessuuf gumaacha taasisaa jiraachuu ibsaniiru.
Baay’inaan Kan Dubbifaman
Komishiniin Naamusaa fi Farra Malaammaltummaa Federaalaa 'Appilikeeshinii' namoonni eeruu kennaniifi ragaa kennaan itti fayyadamuu danda'an ifa godhe.
Mar 3, 2023 10237
Guraandhala 24/2015(TOI) - Komishiniin Naamusaa fi Farra Malaammaltummaa Federaalaa guyyaa har'aa 'Appilikeeshinii' namoonni eeruu ittiin kennaniifi ragaa ittiin eeraan fayyadamuu danda'an 'Public Feedback System' jedhamu ifa godhe. Komishinichi Bulchiinsa Nageenya Odeeffannoo waliin ta’uun Appilikeeshinii kana akka hojjete eerameera. Appichi afaanota biyya keessaa shaniin tajaajila kan kennu ta'uun himaeera. Komishinarri Komishinii Naamusaa fi Farra Malaammaltummaa Federaalaa Dooktar Saamu’eel Urqatoo akka jedhanitti, komishinichi hojiiwwan jijjiramaa hojjechaa jiru milkeesuuf teeknooloojiiwwan fayyadamaa jiraachuu ibsaniiru. Appilikeeshinichi hojii kan ariifachiisuufi haleellaa fi sodaachisaa ragaa eertootaa fi odeeffannoo kennitootarra gahu kan ittisu ta'uu himaniiru. Kana hordofuun hawaasni karaa appilikeshinii 'Public Feedback System'' yaada kennuudhaan itti gaafatamummaa biyyaalessaa isaa ba'uu qabu gaafataniiru. Daarektarri Olaanaa Bulchiinsa Nageenya Odeeffannoo Obbo Solomoon Sookaa akka jedhanitti, appilikeeshinii kana haleellaa saayibarii eegumsii cimaan kan taasifamuuf ta'uu himaniiru. Waajjira Ministira Muummeetti deetaan dhimmoota Kaabinee obbo Tasfaayee Dhaabaa akka jedhanitti, malaammaltummaa ittisuuf dhaabbanni tokko qofaan hojjetee milkaa'uu hin danda'u. Kanaaf lammileen hunduu miira itti gaafatamummaa qabuun malaan maltummaa ittisuuf hirmaachuu qabu jedhaniiru.
Gabaasa addaa
Tajaajila Oduu Itiyoophiyaa
2015